Pomoc Społeczna

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych zawartych w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz ww Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2024 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej tj. dla osoby samotnie gospodarującej 1010,00 zł oraz 823,00 zł dla osoby w rodzinie.

Świadczeniami udzielanymi niezależnie od dochodu są: pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego czy interwencji kryzysowej.

W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

1) ubóstwa;

2) sieroctwa;

3) bezdomności;

4) bezrobocia;

5) niepełnosprawności;

6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;

7) przemocy domowej;

7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

10) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

11) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

12) alkoholizmu lub narkomanii;

13) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

14) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Formy pomocy

Szczegółowy katalog świadczeń z pomocy społecznej zawiera art. 36 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Należą do niego świadczenia pieniężne i niepieniężne takie jak m.in.:

1. Zasiłek stały, który przysługuje osobom niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowitej niepełnosprawności, a których dochód jest niższy od kryterium dochodowego zawartego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Wysokość zasiłku jest obliczana jako różnica między odpowiednim kryterium dochodowym a dochodem, ale nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie. Maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 1229 zł.
2. Zasiłek okresowy przysługuje osobom i rodzinom, których dochody są niższe od ustawowych kryteriów dochodowych zawartych w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Wysokość zasiłku oblicza się jako różnicę między kryterium dochodowym a faktycznym dochodem, przy czym minimalna kwota to 20 zł miesięcznie.
3. Zasiłek celowy to świadczenie przeznaczone na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, np. na jedzenie, leki, opał. Przysługuje osobom i rodzinom, których dochód jest niższy od obowiązujących kryteriów dochodowych, ale w szczególnie uzasadnionych przypadkach (np. zdarzenie losowe) może być przyznany także przy dochodach wyższych, niezależnie od kryteriów dochodowych).
4. Praca socjalna to profesjonalna działalność polegająca na pomaganiu osobom, rodzinom i grupom w radzeniu sobie z trudnościami życiowymi, aby mogli odzyskać lub wzmocnić zdolność do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. Jej głównym celem jest poprawa jakości życia poprzez rozwiązywanie problemów społecznych, materialnych, emocjonalnych i psychicznych, a także poprzez koordynowanie działań instytucji lokalnych.
5. Poradnictwo specjalistyczne to rodzaj pomocy społecznej, który świadczy wsparcie osobom i rodzinom zmagającym się z trudnościami życiowymi, np. prawnymi, psychologicznymi lub rodzinnymi. Jest ono udzielane bez względu na dochód, gdy problemy są na tyle złożone, że jednostka nie jest w stanie ich samodzielnie rozwiązać. Głównym celem jest pomoc w zmianie postaw i sposobów podejmowania decyzji, aby poprawić jakość życia.
6. Usługi opiekuńcze to forma pomocy społecznej przeznaczona dla osób samotnych lub potrzebujących wsparcia z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn, które nie mogą samodzielnie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych. Obejmują pomoc w codziennych czynnościach, jak zakupy czy przygotowywanie posiłków, opiekę higieniczną, zleconą przez lekarza pielęgnację oraz wspieranie kontaktów z otoczeniem.

Obowiązki rodzin

Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.
Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również niewywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie socjalnym może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia. Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.